Onverharde paden en historische namen

Aan de zuidkant van Alphen aan den Rijn ligt de grootste nieuwbouwwijk van de stad: Kerk en Zanen, vernoemd naar de polder die eind vorige eeuw het veld moest ruimen voor woningbouw. Ik herinner me van fietstochten in de jaren 80 hoe het poldergebied destijds bouwrijp gemaakt werd. Uitkijkend over de vlakte met opgespoten zand kon je je met een beetje verbeeldingskracht voorstellen dat daar een enorme woonwijk zou verrijzen. Inmiddels woont 15% van de Alphenaren er.

De wijk – en daarmee ook Alphen zelf – wordt begrensd door de N11 en de spoorlijn. Daarachter: het Zaanse Rietveld. Een voormalig landbouwgebied dat, zoals dat heet, is teruggegeven aan de natuur, en sinds 2007 onder beheer staat van Staatsbosbeheer. Enthousiast geworden door de foto’s die ik regelmatig zag van kennissen die in Kerk en Zanen wonen, zei ik laatst tegen mijn vader: “Pap, de volgende keer gaan we in het Zaanse Rietveld wandelen”. Zo geschiedde vandaag – en zo kwam het dat we regelmatig over onverharde paden liepen en veel historische namen tegenkwamen.

We reden naar het Spookverlaat om daar onze wandeltocht te beginnen. De naam van die polderweg spreekt behoorlijk tot de verbeelding – en niet voor niets. Volgens de overlevering zat een verliefd stelletje te zoenen op een stil plekje in de Rietveldse polder, vlakbij de verlaat – een oud woord voor sluis. Hij wilde meer – zij niet, en gaf hem een duw. De verliefde jongeman viel in het water en…verdronk. Uit wroeging komt het meisje sindsdien regelmatig spoken rond de plek van het tragische voorval, waar je hem af en toe schijnt te kunnen horen vragen of zij hem bemint….

Wij hoorden niets daarvan, toen we struinden over de onverharde Kruiskade en daarna door de weilanden het Papenpad namen. Weer zo’n mooie naam: het pad dankt zijn naam aan de Rooms-Katholieken die in vroeger tijden dit pad gebruikten om naar de kerk ‘in Alfen’ te gaan. Het zal een mooie optocht geweest zijn over deze dijk, nu niet meer dan één stoeptegel breed, met de Rietveldse molen als herkenningspunt.

Wij vervolgden onze route via het deels onverharde Kerkvaartpad en langs de boomkwekerijen aan het Rietveld naar de Burgemeester Smitweg. Bekend terrein – hier begon Arco ruim 30 geleden zijn carrière als boomkweker. Daarna blubberden we over een houtwal naar het Bedelaarsbos – de naam verwijst naar tijden dat dit een toevluchtsoord en schuilplek was voor bedelaars en landlopers – en zo weer richting Alphen.

Het laatste stuk langs de N11 terug naar het Spookverlaat. Links het weidse uitzicht over de polder waar weidevogels zich meer dan thuis voelen en uitgebreid van zich laten horen. Rechts de N11 en de geluidswal die de moderne woonwijk Kerk en Zanen aan het zicht onttrekt. De tijd jaagt voort, net als het verkeer op de autoweg. Maar de geschiedenis blijft dichtbij, is haast voelbaar. Dankzij de namen van de weggetjes, paden én de woonwijk, gebouwd in het gebied dat in 1649 ontstond toen de Polder Agter de Kerk en de Zanepolder samengevoegd werden. Misschien kwam het verliefde stelletje hier wel vandaan…

Je kunt mij sponsoren voor deze wandeltocht voor Moldavië via dit formulier.